-
1 так
1. нареч.таким образомшулай, ана шулай2. союзвследствие этого, потомушуға күрә, индесегодня холодно, так надо одеться потеплее — бөгөн һыуыҡ, шуға күрә йылыраҡ кейенергә кәрәк
3. союзоднаколәкин, әммәведь я говорил, так ты не послушал — мин әйттем бит, ләкин һин ҡолаҡ һалманың
как же так — бына һиңә тағы, бына һиңә кәрәк булһа
(и) так и сяк; (и) так и этак — төрлөсә, тегеләй ҙә былай ҙа, улай ҙа былай ҙа
то так, то сяк; то так, то этак — әле улай, әле былай
так-сяк — ярай инде шулай, уртаса, бер хәл (сама)
не так ли? — шулай түгелме ни?, улай түгелме ни?
раз так — шулай (улай) икән (булғас), улай булһа
4. нареч.до такой степени, настолькошул тиклем5. нареч.без последствийшулай ғына, шул көйөнсә генә6. нареч.без особого намерениятик, былай ғына, һүҙ ыңғайында7. нареч.подобно этомушулай, улай, шулай ул8. частица огранич.для указания на приблизительное количество, время и т.п.самаһы, самаһында9. частицанапример, к примерумәҫәлән, әйтәйекднём жарко: так, температура доходит до сорока градусов — көндөҙ эҫе: мәҫәлән, эҫелек ҡырҡ градусҡа тиклем етә
10. частицаследовательно, значиттимәк, шулай итептак ты мне не веришь? — тимәк, һин миңә ышанмайһың?
11. нареч.тогда, в таком случаеинде, ул саҡта (ваҡытта), шулай (улай) булғасработу доделала, так можно отдыхать — эшемде эшләп бөттөм, инде ял итеп була
-
2 какой
1. мест.обозначает вопрос о качестве, свойстве кого-чего-л.ниндәй, нисек, ҡалай2. мест.для выражения вопроса о порядке выбора, следования, о времени появлениянисәнсе, ҡайһы3. мест.в восклицательных предложениях для выражения эмоциональной оценки явления, действия, субъектаниндәйкакое там, и слышать не хочет — ҡайҙа ул, тыңлағы(һы) ла килмәй
какой попало — ниндәй эләкһә, ниндәй тура килһә
какой из себя — ниндәй һуң ул, ниндәйерәк
ни под каким видом — һис тә, бер нисек тә
-
3 не
I1. частицадля выражения полного отрицания-ма/-мә, -май/-мәй, -маҫ/-мәҫ2. частицадля придания неопределённости, неполного отрицаниятүгел, -ма/-мәговори не говори — әйттең ни, әйтмәнең ни
3. частицапри противопоставлениитүгелне река, а гора — йылға түгел, ә тау
4. частицадля придания или усиления утвердительного значения-ма/-мә түгел, -ма/-мә5. частицадля выражения предположительноститүгел, -ма/-мә6. частицав сочетании с предлогом без придаёт значение ограниченного утвержденияшаҡтай, -майынса/-мәйенсә түгел7. частицав сочетании с частицами чуть, едва образует сочетания со значением возможности, допустимостисаҡ ҡына (аҙ ғына) -мау/-мәү (-май/-мәй) ҡалыу, -а/-ә яҙыу8. частицапри глаголах на -ся, имеющих приставку на, обозначает невозможность, нежелание и т.п. прекратить действие-ма/-мәне настолько..., чтобы — -маҫлыҡ/-мәҫлек (дәрәжәлә) түгел
он не настолько болен, чтобы не прийти на работу — ул эшкә килмәҫлек ауырыу түгел
не то..., не то — әллә..., әллә
не то снег, не то дождь — әллә ҡар, әллә ямғыр
не только..., но и — ғына түгел, -да/-дә
не только дети, но и взрослые — балалар ғына түгел, ололар ҙа
не что иное, как — ғына, башҡа бер ни түгел
тем не менее — шулай булһа ла, шулай булыуға ҡарамаҫтан
хотя (и) не..., но (однако) — -маһа ла/-мәһә лә
хотя и не соглашается, но понимает — риза булмаһа ла аңлай
не столько..., сколько — -дан/-дән, -ҙан/-ҙән бигерәк
он не столько умён, сколько находчив — ул аҡыллы булыуҙан бигерәк тапҡыр
IIприл.всегда под ударением; в сочетании с предлогами является отделяемой частью местоимений некого, нечегоюҡ -
4 разница
1. жайырма, айырмалыҡ, башҡалыҡ2. жайырмадәүмәлдәр һәм һандар араһындағы -
5 совестно
кому в знач. сказ., безл.оят, уңайһыҙ -
6 угодно
1. кому в знач. сказ.кәрәк, уңайлы, яйлы, теләһәгеҙ2. частицав сочетании с вопросительными местоимениями и наречиямибулһа ла, теләһәкакой угодно — ниндәй булһа ла, теләһә ниндәй
как угодно — нисек булһа ла, теләһә нисек
когда угодно — ҡасан булһа ла, теләһә ҡасан
кто угодно — кем булһа ла, теләһә кем
куда угодно — ҡайҙа булһа ла, теләһә ҡайҙа
откуда угодно — ҡайҙан булһа ла, теләһә ҡайҙан
сколько угодно — күпме (ни саҡлы) булһа ла, теләһә күпме
что угодно — нимә булһа ла, теләһә нимә
если угодно — әйтәйек, кәрәк икән
См. также в других словарях:
Сары Гялин (песня) — У этого термина существуют и другие значения, см. Сары Гялин. Сары Гялин Исполнитель Алим Гасымов, Алихан Самедов, Дживан Гаспарян, Сафура Ализаде, Бриллиант Дадашева и др. Жанр Народная песня … Википедия
вердикт — Гаепләнүченең гаеплеме түгелме булуы турында антлы утырышчылар чыгарган карар … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
имеш — кис. 1. Теге яки бу хәбәрнең кемнән ишетелгәнлеген һәм аның дөресме түгелме икәнлеген кистереп әйтә алмауны аңлату өчен кулл. 2. Белми дә торам мәгънәсендә кулл. сәгать 12 тулган имеш! 3. и. Төрле хәбәр, кеше сүзе, гайбәт башкалар имешен сөйләмә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урынлы-урынсыз — рәв. 1. Урынлымы, түгелме икәнен уйлап тормыйча, теләсә кайчан, тиешсез урында яки вакытта 2. Урынын туры китермичә, теләсә кая, теләсә ничек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге